حتما تا کنون درباره شمالی یا جنوبی بودن ساختمان ها شنیده اید؟ اما جالب است بدانید که این موارد در ساخت سازه های گلخانه ای نیز مد نظر کارشناسان قرار دارد.در این مقاله سعی داریم نقش جهت قرار گیری سازه گلخانه یا به عبارتی شمالی یا جنوبی بودن آن را در رشد و پرورش گیاهان بررسی کنیم.
شمالی یا جنوبی ؟
قبل از هر چیز شاید بهتر باشد ، شمالی یا جنوبی بودن هر ساختمان یا سازه ای را به لحاظ علمی بررسی کنیم.
چرا باید شمالی یا جنوبی بودن سازه یا ساختمان را بررسی کنیم؟
جهت یابی در اجرای پروژه های ساخت و ساز به طور عمومی با دو عامل زیر در ارتباط است:
تغییرات فصلی در مسیر تابش نور خورشید و الگوی وزش باد
بیشتر بخوانید : انواع سازه های گلخانه ای
جهت گیری مناسب برای ساخت و ساز ساختمان های مسکونی و یا سازه های گلخانه ای:
- کارایی انرژی ساختمان را افزایش می‌دهد،
- -هزینه ها را کاهش داده
- آن مکان را به یک ساختمان راحت و ایده آل برای کار و زندگی و کشت و پرورش گیاهان مبدل می کند.
- نور گیری ساختمان یا سازه را مشخص می کند.
- جهت وزش باد را بررسی می کند و ساختمان یا سازه ، بنا بر استفاده ای که از آن می شود، ساخته می شود.
اصول مناسب برای تعیین جهت ساختمان و سازه
بر اساس اصول صحیح جهت یابی در اجرای پروژه های ساختمانی و سازه های گلخانه ای، جهت یابی مناسب:
نوعی از جهت گیری است که با در نظر گرفتن تمام ویژگی های ساختمان از نظر بهره وری انرژی بتواند نیازهای خاصی را برآورده کند.
از جمله اساسی ترین نیازهایی که باید در تعیین جهت ساختمان ها و سازه های گلخانه ای در نظر گرفته شود، می توان به موارد زی اشاره کرد.
۱- جهت گیری ساختمان یا سازه گلخانه ای باید به گونه ای باشد که نیاز به حرارت و خنک سازی را کاهش دهد.
۲- و یا تا حد امکان نیاز به همگام سازی گرما و سرما توسط انسان را از بین ببرد.
رعایت این عوامل و قوانین و برآورده شدن این نیازها در تعیین جهت ساختمان و سازه گلخانه ای منجر به موارد زیر خواهد شد:
کاهش هزینه های انرژی
کاهش انتشار گازهای گلخانه ای
و حتی تامین رفاه و سلامت بیشتر انسان ها و گیاهان در ساختمان و سازه های گلخانه ای میشود.
در جهت یابی در اجرای پروژه های ساختمانی و سازه های گلخانه ای ،موارد زیر باید به دقت اندازه گیری شده و مهندسی شوند:
۱- تغییرات فصل زمستان و تابستان در راستای مسیر خورشید
۲- تعیین جهت و نوع وزش باد،
۳- بارش باران و برف
۴- سرمای هوا
در ساخت و سازهای اصولی ، تنها زمانی می توانیم بگوییم جهت یابی در اجرای پروژه ها به صورت ایده‌آل اجرا شده است که:
ساختمان ها و سازه های گلخانه ای متناسب با شرایط آب و هوایی آن منطقه ساخته شوند.
به عنوان مثال می توان گفت :
ساختمان ها و سازه هایی که در سرزمین های سردسیر ساخته می شوند،به طور طبیعی از نورخورشید کمتری برخوردارند.
لذا بر روی یک هدف متمرکز می شوند.
و آن هم جذب بیشتر نور خورشید و گرمای آن است.
در مقابل،
جهت یابی در اجرای پروژه های ساختمانی و سازه ای ، برای ساختمان ها و سازه هایی که در آب و هوای بسیار گرم و با رطوبت بالا اجرا می شوند بر اساس المان های دیگری تعیین می گردد.
از جمله این المان ها می توان به موارد زیر اشاره داشت:
۱- زاویه نور مستقیم خورشید
۲- جهت قرارگیری سایه درختان و ساختمان های مجاور (در صورت وجود ساختمان و یا در اجرای پروژه های ساختمانی درون شهری،مشکونی،اداری)
۳- استفاده از تجهیزات خنک کننده و یا گرمایشی
گلخانه ام را چطور احداث کنم؟
شمالی یا جنوبی؟
در مقاله معرفی سازه های گلخانه ای ، مطالعه کردیم که خودِ سازه گلخانه نیز سایه ای ایجاد می کند.
با توجه به این موضوع مبی توان گفت که در احداث گلخانه ، جهت گلخانه نقش بسیار مهمی دارد.
این نقش را می توان در سایه اندازی سازه گلخانه بر محصول و همچنین میزان نور رسیده به محصول در نظر گرفت.
میزان سایه اندازی بستگی به دو عامل فصول سال و زاویه تابش خورشید دارد.
بنابراین در موقع انتخاب مکان، طول و عرض جغرافیایی نیز بایستی مورد توجه قرار گیرد.
به عنوان مثال در عرض‌‌های جغرافیایی بالاتر از ۴۰ درجه نیمکره شمالی، طول گلخانه بایستی در امتداد شرق – غرب باشد.
تا آفتاب زمستانی با زاویه تابش پایینی که دارد حداکثر نور را به گلخانه برساند.
ولی در عرض‌‌های پایین تر از ۴۰ درجه شمالی بایستی جهت گلخانه شمالی – جنوبی باشد.
زیرا زاویه تابش نور خورشید بیشتر است.
و در گلخانه‌‌‌های چندتایی، که در امتداد طولشان بهم مرتبط هستند ؛ بایستیدر تمامی عرض‌‌های جغرافیایی در جهت شمالی – جنوبی ساخته شوند.