ساخت و راهاندازی گلخانه نیز مانند هر پروژهی تجاری دیگری با هزینههای مشخصی همراه است. اگر هزینه های گلخانه از قبل بررسی و تخمین زده نشود ممکن است مشکلات متعددی در روند پروژههای تجاری و صنعتی ایجاد شده و چهبسا پروژه به دلیل عدم تأمین منابع مالی متوقف بشود. عمدهترین هزینههای احداث گلخانه معمولاً از مخارج مربوط به تأمین زمین، ساخت سازه و نصب و راهاندازی تجهیزات گلخانه ای ناشی میشود، بااینحال نباید تصور کنید که هزینههای شما تنها محدود به همین موارد هستند.
در این مقاله از مجتمع صنعتی گلخانه سازان توانا ابتدا به بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر ساخت گلخانههای تجاری خواهیم پرداخت و سپس بعضی از هزینههای گلخانه داری را که کمتر به آنها توجه میشود مورد بررسی قرار میدهیم؛ بنابراین اگر قصد دارید گلخانه احداث کنید اما نمیدانید ساخت گلخانه دقیقاً با چه هزینههایی همراه است، توصیه میکنیم تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
عوامل مؤثر بر هزینه های گلخانه
عوامل زیادی بر روی هزینه های گلخانههای تجاری تأثیر دارند که البته میتوان تمامی آنها را با توجه به نیازها و توقعات شما از گلخانه تنظیم کرد؛ بنابراین قبل از تصمیمگیری در مورد مشخصات گلخانهی خود، سعی کنید حتماً هر یک از این عوامل را به خوبی بررسی کنید تا در نهایت بودجهی خود را صرف احداث گلخانه ای کنید هم تمام نیازهایتان را برطرف کند و هم هزینهی ساخت آن در محدوده بودجهای باشد که برای این پروژه در نظر گرفتهاید. در ادامه مهمترین عوامل مؤثر بر هزینه احداث گلخانه را مورد بررسی قرار میدهیم.
بیشتر بخوانید : روشهای افزایش درآمد گلخانه و کاهش هزینههای جاری
-
مساحت زمین مورد نیاز برای گلخانه
مساحت زمین مورد نیاز برای گلخانه در درجهی اول به میزان محصول مطلوبی که از گلخانهی خود انتظار دارید بستگی دارد. اکثر افراد یا شرکتهایی که با مقاصد تجاری گلخانه تأسیس میکنند ترجیح میدهند خروجی و محصول بیشتری داشته باشند. بااینحال، گلخانههایی که مساحت بیشتری دارند به مصالح ساخت بیشتری نیز نیاز دارند و به همین ترتیب هزینهی ساخت آنها نیز بیشتر است؛ بنابراین اگر بودجهی کمی در اختیار دارید شاید بهتر باشد در وهلهی اول گلخانه ای را انتخاب کنید که بتوانید از عهدهی هزینههای ساخت و نگهداری آن بربیایید.
گلخانههای تجاری از نظر مساحت به سه گروه تقسیم میشوند:
-
گلخانههای کوچکمقیاس
گلخانههای کوچکمقیاس در اصل نوعی چادر یا سایبان هستند که با پارچه شفاف و نایلون ساخته میشوند. این گلخانههای جمعوجور بیشتر توسط علاقهمندان به باغبانی و افراد غیرحرفهای مورد استفاده قرار میگیرند و برای افراد حرفهای مناسب نیستند؛ چرا که به دلیل مساحت کم امکان استفاده از تجهیزات و امکانات پیشرفتهتری که برای کشت تجاری لازم هستند در آنها وجود ندارد.
-
گلخانههای متوسط
گلخانههای متوسط برای کشاورزان باتجربه که میدانند چگونه در فضاهای محدود محصولات زیادی بکارند و با بهینهسازی فضای کشت آشنا هستند مناسباند. این نوع گلخانهها، بر خلاف گلخانههای کوچکمقیاس، دارای دیوارههایی از جنس شیشه یا پلیکربنات و فونداسیون مستحکمی هستند و به تأسیساتی مانند کابلهای برق و لولهکشی مجهز هستند.
-
گلخانههای بزرگ مقیاس
گلخانههای بزرگ مقیاس از بیشترین میزان بازدهی و محصولدهی برخوردارند و اکثر آنها به امکانات متعددی مانند سیستم آبیاری خودکار، رطوبت ساز، آفتکشهای افشانهای، سیستمهای زهکشی داخلی و مانند آن مجهز هستند.
-
نوع مواد به کار رفته در پوشش گلخانه
بیشتر افراد زمانی که بودجه محدودی دارند، سعی میکنند با تغییر نوع و کاهش کیفیت مصالح ساختمانی هزینه های گلخانه را کاهش دهند، زیرا معمولاً اعتقاد بر این است که این مواد نقش مهمی در رشد محصولات ندارند. بااینحال این باور کاملاً اشتباه است.
مواد و مصالحی که در ساخت گلخانههای تجاری مورد استفاده قرار میگیرند عناصری کلیدی هستند که طول عمر سازه شما و هزینههای نگهداری آن را تعیین میکنند. کیفیت محصولات گلخانه ای شما نیز تا حد زیادی تحتتأثیر مصالح انتخابی شما قرار میگیرد، بهویژه مصالحی که برای دیوارهها و سقف گلخانه استفاده میشوند.
در ادامه انواع مواد به کار رفته در پوشش گلخانه را به تفکیک مورد بررسی قرار میدهیم و به مزایا و معایب هر یک اشاره میکنیم تا بتوانید راحتتر تصمیم بگیرید که کدام یک میتوانند نیازهای گلخانهی شما را برطرف کنند.
-
پلیاتیلن (نایلون گلخانه ای)
پلیاتیلن معمولاً در گلخانههای کوچکمقیاس مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده یکی از مقرونبهصرفهترین مصالح موجود برای پوشش گلخانه است. انعطافپذیری پلیاتیلن نصب آن را تا حد زیادی آسان میکند اما از سوی دیگر نگهداری از این نوع پوشش گلخانه ای کمی مشکل است و به صرف زمان و زحمت زیادی نیاز دارد.
برای نگهداری پوشش پلیاتیلن گلخانه بایستی هر چند وقت یکبار آن را پایین بیاورید و سطح آن را به خوبی بررسی کنید و ببینید سوراخ نشده باشد. در صورتی که روی سطح آن سوراخی وجود داشته باشد، میتوانید آن را به وسیلهی نوارچسب محکم بپوشانید. در مواردی که تعداد سوراخها بیش از آن باشد که بتوان آنها را با چسب پوشاند، بایستی ورق پلیاتیلن را با یک ورق جدید تعویض کنید.
-
شیشه
از آنجایی که گیاهان از گرما به عنوان سوخت برای فتوسنتز استفاده میکنند، مواد با رسانایی گرمایی بالا مانند شیشه برای ساخت گلخانه ایدهآل هستند. هنگامی که نور خورشید به سطح شیشه برخورد میکند، انرژی خورشیدی به انرژی مادونقرمز تبدیل میشود که دمای داخل گلخانه را افزایش میدهد و به گیاهان کمک میکند رشد پیدا کنند. تنها نقطهضعف استفاده از شیشه این است که قادر به مقاومت در برابر شرایط آبوهوایی شدید نیست و میتواند تحت فشار شدید ترک بخورد و باعث شود گرمای انباشته شده در داخل گلخانه خارج شود و دمای داخل گلخانه از ثبات خارج شود.
بیشتر بخوانید :
-
پلیکربنات
پلیکربنات نیز از پلاستیک ساخته میشود اما نسبت به پوششهای پلیاتیلنی و شیشهای از استحکام، مقاومت و دوام بسیار بالاتری برخوردار است. پلیاتیلن نیز مانند شیشه شفاف است اما نسبت به آن عایق بهتری است و مقاومت آن در مقابل ضربه حداقل ۲۵۰ برابر بیشتر از شیشه است. پلیکربنات که در مقابل گرمای شدید، بادهای شدید یا هر نوع تغییر محیطی غیرعادی دیگری مقاوم است، بدون شک جایگزینی عالی برای شیشه محسوب میشود.
-
چهارچوب یا اسکلت گلخانه
چهارچوب گلخانه به نوعی ستون فقرات آن محسوب میشود، چرا که وزن کل سازه را تحمل میکند. اگر مصالح انتخابی برای چهارچوب قادر به تحمل شرایط سخت نباشد، گلخانه شما ممکن است به طور غیرمنتظرهای فروبریزد. رخ دادن چنین حادثهای کارکنان شما را در معرض جراحات و صدمات بعضاً جبرانناپذیری قرار میدهد و همچنین خسارات مالی زیادی به سازهی شما وارد میآورد. در ادامه انواع مصالحی را که برای اسکلت گلخانه به کار میروند مختصراً بررسی خواهیم کرد.
-
چوب
چوب ارزانترین و در دسترسترین مادهای است که برای چهارچوب گلخانه مورد استفاده قرار میگیرد. معمولاً به دلیل زیبایی چشمنواز چهارچوبهای چوبی در گلخانههای خانگی از این متریال استفاده میشود. بااینحال، بایستی توجه داشته باشید که هر نوع چوبی برای اسکلت گلخانههای تجاری مناسب نیست.
میزان بالای رطوبت درون گلخانه بر بافت چهارچوبهای چوبی تأثیر منفی میگذارد و آن را از درون فاسد میکند. همچنین چوب به شدت مستعد نفوذ حشرات است که نهتنها برای شما و کارکنانتان ناخوشایند خواهند بود بلکه ممکن است به محصولات شما آسیب برسانند و منابع ارزشمندی را هدر دهند؛ بنابراین چوب با وجود مقرونبهصرفه بودن و نصب نسبتاً آسان ممکن است انتخاب مناسبی برای چهارچوب گلخانههای تجاری نباشد.
-
لولههای پیویسی (PVC)
لولههای پیویسی نیز یکی دیگر از مصالحی هستند که هم از نظر اقتصادی مقرونبهصرفه هستند و هم وزن کمی دارند و کار کردن با آنها آسان است. این لولهها شاید به اندازهی چهارچوبهای فلزی مستحکم نباشند، اما قطعاً مقاومت آنها در برابر خوردگی و پوسیدگی از چوب بیشتر است و اگر از لایه محافظ یو وی (UV) برخوردار باشند میتوانند تا ۲۰ سال عمر کنند.
-
فولاد
درست است که استفاده از چهارچوب فولادی هزینه های گلخانه را افزایش میدهد اما اگر دوام و استحکام گلخانه برای شما از اهمیت بالایی برخوردار است و قصد دارید مدت زیادی از گلخانهی خود بهرهبرداری کنید، توصیه میکنیم حتماً اسکلتهای فولادی برای گلخانهی خود استفاده کنید. این چهارچوبها بسیار مقاوم هستند، به نگهداری کمی نیاز دارند و در شرایط نامطلوب جوّی از پایداری بسیار بالایی برخوردارند.
-
کنترل عوامل محیطی
هر محصولی برای اینکه به خوبی رشد کند به شرایط محیطی خاصی نیاز دارد. گلخانهها امکان ایجاد مصنوعی این شرایط را فراهم میسازند اما کنترل عوامل محیطی در گلخانه نیازمند صرف هزینه بوده و یکی از اصلیترین عوامل مؤثر بر هزینه های گلخانه است که معمولاً نادیده گرفته میشود.
-
سیستمهای گرمایش و تهویه مطبوع
استفاده از سیستمهای اچویایسی این امکان را در اختیار شما قرار میدهد که میزان گرما و جریان هوای داخل گلخانه را کنترل کنید و شرایط محیط را به میل خود تغییر دهید. میتوانید سیستمهای اچویایسی را به صورت تکواحدی (سینگل) نصب کرده یا هر یک از سیستمهای گرمایشی، تهویهی هوا و تهویهی مطبوع را به صورت سه جزء مجزا نصب کنید.
در صورتی که نمیخواهید در گلخانهی خود از سیستمهای اچویایسی یکپارچه استفاده کنید، میتوانید برای تأمین گرما از یک بویلر (دیگ) استفاده کنید. سوخت این بویلرها معمولاً توسط گاز طبیعی تأمین میشود اما با برق نیز کار میکنند و شما میتوانید بسته به بودجهی خود و هزینهی هر یک از این نوع حاملهای انرژی در منطقهی محل زندگیتان، یک کدام را انتخاب کنید.
توجه داشته باشید که کورهی بویلرها بایستی هرسال تمیز شود که همین باعث میشود استفاده از آنها هزینههای نگهداری و رسیدگی به گلخانه را افزایش دهد. برای به حداقل رساندن هزینههای گلخانه سعی کنید حتماً قبل از انتخاب سیستم گرمایشی هزینهی سوخت مورد نظر و میزان دردسترسبودن آن را بررسی کنید.
برای خنک کردن و تهویهی هوای گلخانه نیز میتوانید چند فن دارای گردش هوای افقی (HAF) در نقاط مختلف گلخانه نصب کنید.
-
نورپردازی و سیستم روشنایی
گیاهان گلخانه ای نیز مانند گیاهانی که در مزارع باز کشت میشوند از نور خورشید به عنوان منبع تأمین گرما و انرژی استفاده میکنند. بااینحال، شرایط جوّی همیشه برای رشد گیاهان مناسب نیستند و در روزهای ابری محصولات گلخانه ای شما نمیتوانند به راحتی میزان نوری را که برای رشد به آن نیاز دارند از بیرون گلخانه جذب کنند؛ به همین دلیل است که در گلخانهی خود به نورهای گلخانه ای و لامپهای رشد نیاز دارید.
تعداد لامپهای رشدی که نیاز دارید به مساحت گلخانه، میزان محصولات و شرایط جوّی منطقه جغرافیایی شما بستگی دارند. قیمت هر لامپ رشد نیز با توجه به میزان توان مصرفی و نور خروجی آن متفاوت است. بعضی از انواع این لامپها نیز به کلید و پریزها و پایههای مخصوص نیاز دارند که همین موضوع هزینهی نصب آنها را افزایش میدهد.
بیشتر بخوانید :
-
ترموستاتها و حسگرها
از ترموستاتها و حسگرها برای نظارت (و در برخی موارد کنترل) شرایط محیطی درون گلخانه استفاده میشود. ترموستاتهای مکانیکی ارزان هستند، اما از ارائهی نتایج دقیق ناتوان هستند، به همین دلیل است که منسوخ شدهاند.
ترموستاتهای الکترونیکی هم اکنون به طور گستردهای در بیشتر گلخانههای تجاری مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع ترموستاتها نهتنها به گلخانهداران کمک میکنند روی پارامترهای داخلی گلخانه نظارت و کنترل داشته باشند، بلکه میتوانند با سیستمهای گرمایشی و سرمایشی ادغام شوند و دمای داخلی گلخانه را در سطوح از پیش تعیین شده نگه دارند. برخی از ترموستاتهای الکتریکی نیز به حسگرهای نوری مجهز هستند که به آنها کمک میکند روز و شب را از هم تشخیص دهند و برایناساس اصلاحات و تغییراتی ایجاد کنند.
هزینههای عملیاتی گلخانههای تجاری
همانطور که قبلاً اشاره کردیم، جدا از هزینههای ساخت سازهی گلخانه، احداث گلخانه با هزینههای دیگری همراه است که بیشتر به نگهداری و ادارهی روزانهی گلخانه مربوط هستند. مهمترین هزینههای عملیاتی گلخانههای تجاری عبارتاند از:
-
هزینه تأمین آب
گلخانهها از آنجایی که در سراسر سال میزبان محصولات مختلف هستند به آب زیادی نیاز دارند. بسته به سیستم آبیاری مورد استفاده، هزینه آب مصرفی ممکن است به طور قابلتوجهی افزایش یابد؛ بنابراین توصیه میکنیم برای صرفهجویی در مصرف آب و همچنین کاهش هزینههای عملیاتی گلخانهی خود از سیستمهای آبیاری کارآمد و مدرن استفاده کنید.
استفاده از آب لولهکشی هزینههای نگهداری گلخانه را تا حد زیادی بالا میبرد، به همین دلیل توصیه میکنیم با استفاده از سیستمهای مناسب از آب باران نیز برای تأمین آب گلخانهی خود کمک بگیرید. البته برای این کار بایستی هزینهی اولیهی نصب بشکههای جمعآوری آب باران، ناودان و لولههای انتقال آب را متحمل شوید.
-
هزینه تأمین نور و روشنایی
بیشتر گلخانهها برای تأمین نور مورد نیاز خود از خورشید کمک میگیرند و تمامی گلخانهها به نور اضافی نیاز ندارند. بااینحال، در موقعیتهایی که نور طبیعی به اندازهی کافی وجود ندارد، بایستی از نورهای مصنوعی کمک گرفت.
در بخش قبل دربارهی هزینهی لامپهای رشد صحبت کردیم و در این بخش به هزینهی انرژی مورد نیاز برای این لامپها اشاره داریم. توصیه میکنیم برای کاهش هزینهی تأمین نور مصنوعی در گلخانهی خود از لامپهای الایدی استفاده کنید که مصرف برق کمتری دارند.
-
هزینه سیستمهای آبیاری
برای آبیاری گیاهان در گلخانههای معمولی و ساده میتوان از یک شلنگ ساده و بلند که نازل افشانهای داشته باشد استفاده کرد. اما برای گلخانههایی که ساختار پیچیدهتری دارند بایستی روی یک سیستم آبیاری پیشرفته و کارآمد سرمایهگذاری کنید.
سیستمهای آبیاری قطرهای و افشانهای از رایجترین انواع سیستمهای آبیاری هستند که معمولاً بهخودیخود خیلی پرهزینه نیستند اما وقتی هزینهی آنها را با سایر عوامل مؤثر بر هزینه های گلخانه جمع کنید مبلغ قابلتوجهی را به خود اختصاص میدهند.
-
هزینه تهیه گیاهان گلخانه ای
یکی از مهمترین هزینههای عملیاتی گلخانههای تجاری به تهیه بذر و نشای محصولات مربوط میشود. همانطور که میدانید بذرهای گیاهان با کیفیت و قیمتهای مختلفی در بازار عرضه میشوند اما توجه داشته باشید که هرگز هنگام انتخاب بذر کیفیت را فدای قیمت نکنید؛ چرا که اگر بذر گیاهان شما از کیفیت مناسب برخوردار نباشند و در پایان فصل کشت به محصولی با میزان و مرغوبیت مناسب دست پیدا نکنید، عملاً کلیهی هزینههایی که برای گلخانه متحمل شدهاید بیفایده خواهد بود.
به همین دلیل در نظر داشته باشید که در ابتدای هر فصل کشت بایستی مبلغ قابلتوجهی را برای تهیه بذر و نشای گیاهان فصل جدید صرف کنید. میزان این هزینه با نوع و تعداد گیاهانی که قصد دارید آنها را در گلخانه پرورش دهید، ارتباط مستقیم دارد. علاوه بر این موارد، بایستی در این بخش هزینههای مربوط به تأمین کود و خاک مناسب را نیز در نظر بگیرید.
-
هزینهی اقدامات مربوط به مدیریت آفات
شما به عنوان یک گلخانهدار بایستی اقدامات جدیای را برای مدیریت آفات و جلوگیری از گسترش آنها در دستور کار خود بگذارید، وگرنه وقتی زمان برداشت برسد محصولی برایتان باقی نمیماند. هزینهی کنترل آفات یکی از مهمترین هزینه های گلخانه داری است که اگر از آن غفلت کنید گلخانهتان به جای اینکه سودآور باشد به یک پروژهی زیانده تبدیل خواهد شد.
توصیهی ما این است که در صورت امکان برای حفاظت از گیاهان خود از روشهای طبیعی مانند استفاده از تلههای چسبی و روغنهای طبیعی استفاده کنید.
علاوه بر این میتوانید از روش کشت همراه یا کشت همزمان (companion planting) استفاده کنید؛ یعنی گیاهان مختلف را در مجاورت یکدیگر بکارید تا به رشد حشرات مفید که از آفات تغذیه میکنند کمک کنید.
-
هزینه تعمیرات گلخانه
سازههای گلخانه ای نیز مانند هر نوع سازهی دیگری هرازگاهی به تعمیرات نیاز دارند. به این شکل کل گلخانه همیشه در وضعیت مناسبی خواهد بود. بهعنوانمثال ورق پلیاتیلن یا نایلون گلخانه ای که به عنوان پوشش گلخانه مورد استفاده قرار میگیرد گاهی اوقات پاره میشود و بایستی تعمیر شود. علاوه بر این بعضی از انواع چهارچوبهای گلخانه، بهویژه انواع ارزانقیمتتر، بایستی حتماً هر چند وقت یکبار تعمیر شوند تا از فروپاشی گلخانه جلوگیری شود. برای تعمیر چهارچوب و پوشش گلخانه میتوانید از نوار آببندی استفاده کنید.
از دیگر چیزهایی که نیاز به تعمیر منظم دارند میتوان به لولهکشیها، سیستم نورپردازی، و اتصالات متقاطع اشاره کرد. اگرچه میتوانید بیشتر این کارها را خودتان انجام دهید، اما ممکن است برای برخی از آنها به کمک یک تعمیرکار حرفهای نیاز داشته باشید که معمولاً هزینههای جانبی برای شما به همراه خواهد داشت.
بیشتر بخوانید : اخذ مجوز احداث گلخانه در سال جدید
-
هزینهی گرمایش
معمولاً گرمایش گلخانهها توسط نور خورشید انجام میشود. اما اگر در منطقهای زندگی میکنید که آبوهوای سردی دارد، هزینهی گرمایش گلخانه یکی از مهمترین هزینههایی است که در فصول سرد سال با آن مواجه هستید.
علاوه بر این، گرمای مورد نیاز بعضی گیاهان مانند سبزیجات گرمسیری آنقدر زیاد است که بهسادگی توسط نور خورشید تأمین نمیشود و در صورت تصمیم به کشت این گیاهان بایستی از سیستمهای گرمایشی استفاده کنید.
بخاریهای گلخانه ای معمولاً با برق، گاز یا پروپان کار میکنند اما مقرونبهصرفهترین نوع بخاریهای گلخانه ای که از نظر مصرف انرژی نیز بهینه هستند، بخاریهای تابشی هستند که به جای گرم کردن محیط، مستقیماً خود گیاهان را گرم میکنند.
یکی دیگر از اقداماتی که میتوانید برای کاهش هزینهی گرمایش گلخانه انجام بدهید عایقبندی گلخانه است. درست است که عایقبندی گلخانه میتواند هزینه احداث گلخانه را تا حدی افزایش دهد، اما در بلندمدت به صرفهجویی در مصرف انرژی و کاهش هزینههای گرمایش و سرمایش کمک میکند.
سخن پایانی
ساخت گلخانه نیز مانند ساخت هر سازهی دیگری با هزینههایی همراه است. مساحت زمین گلخانه، جنس مواد به کار رفته در پوشش و چهارچوب آن و تجهیزات به کار رفته در آن همگی از عواملی هستند که بر هزینه های گلخانه تأثیر میگذارند. بااینحال باید در نظر داشته باشید که شما به عنوان یک گلخانهدار علاوه بر این موارد با هزینههای عملیاتی گلخانه نیز مواجه هستید که هزینههایی مانند هزینه تأمین آب، گرمایش، تهیه گیاهان و مواردی از این دست را شامل میشوند. در پایان اگر قصد احداث گلخانه تجاری دارید و مایل هستید بودجهی خود را به بهترین شکل ممکن صرف کنید، با کارشناسان ما در مجتمع صنعتی گلخانه سازان توانا تماس بگیرید تا ضمن مشاورهی رایگان، بهترین نوع گلخانه ای را که متناسب بودجهی شما باشد، به شما معرفی کنند.